Entuzjazm jaki często towarzyszy myśli o planowanym przedsięwzięciu gospodarczym, przesłania wiele rzeczy. Nie ma nic dziwnego w tym kiedy niedoszły jeszcze przedsiębiorca w sposób optymistyczny rozważa wizje swojej planowanej działalności. Na tym etapie powinna również pojawić się myśl jak zabezpieczyć się przed ewentualnym niepowodzeniem. Niepowodzenia w działalności gospodarczej to przede wszystkim zachwianie płynności finansowej, przeszacowanie inwestycji nieprzewidziane czynniki zewnętrzne. Początek 2020 roku pokazał jak czynniki zewnętrzne związane z ograniczeniami administracyjnymi potrafią zniszczyć dobrze funkcjonujące przedsiębiorstwo. Jak się przed skutkami niewypłacalności zabezpieczyć?
Rozdzielność majątkowa
Prowadząc działalność gospodarczą w formie typowego zgłoszenia do Centralnej Ewidencji i Działalności Gospodarczej, sprawia że ciężar obsługi ewentualnych długów przenosi się na cały majątek przedsiębiorcy. Podobne złe rozwiązanie dotyczy wspólników spółek cywilnych. Cóż to oznacza? Nic innego jak to, że ewentualny wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń z majątku wspólnego małżonków lub majątku osobistego osoby samotnej. Przedsiębiorca pozostając w związku małżeńskim spodziewać się może egzekucji należności również z tego co wypracowuje jego żona. Komornicy w pierwszej kolejności sięgają po te składniki majątkowe obojga małżonków, z których najłatwiej odzyskać pieniądze. Jeśli żona przedsiębiorcy pracuje na etacie lub w jakiejkolwiek innej formie osiąga dochód, komornik będzie mógł w określonych sytuacjach ściągać długi z jej dochodu. Następnym elementem postępowania komorniczego będzie zajęcie wszelkich nieruchomości i ruchomości wspólnego majątku. W ten sposób w krótkim czasie można zostać pozbawionym mieszkania, domu, samochodu i dużej części pensji pracujących małżonków.
Jak temu zapobiec?
Wystarczy kiedy małżonkowie posiadają rozdzielność majątkową. Rozdzielność majątkowa zabezpiecza majątek osobisty każdego z małżonków. Osoba prowadząca działalność gospodarczą za swoje zobowiązania odpowiada tylko do wysokości swojej części majątku. Druga połowa majątku będąca w dyspozycji np. żony czy męża nie prowadzącego działalności, pozostaje wolna od zajęcia. Nawet w sytuacji licytacji części majątku, niezwykle rzadko znajduje się nabywca na np. połowę czy część licytowanego mieszkania, domu to samo dotyczy samochodu. Nie ma reguły bo zawsze może się od niej znaleźć odstępstwo. Kiedy zaczynają działać mechanizmy rozdzielności majątkowej dla wierzyciela powstaje problem. Problem ten nie znika, nadal pozostaje, pozwala jednak na dalsze całkiem przyzwoite funkcjonowanie dłużnika.
Jak przeprowadzić rozdzielność majątkową?
Najłatwiej i najprościej podziału majątku można dokonać w formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza. Ten prosty „zabieg” możliwy jest w przypadku zgodnego podejścia obojga małżonków. W takiej sytuacji można dość precyzyjnie określi co w ma wejść w skład dzielonego majątku i w jakiej proporcji.
Innym sposobem jest przeprowadzenie podziału majątku na drodze sądowej. Zazwyczaj z tej drogi korzystają osoby, które mają jakieś zastrzeżenia odnośnie podziału poszczególnych składników majątku lub chcą „obwarować” ten podział szczególnymi zapisami potwierdzonymi przez sąd. Prostą i nieskomplikowaną drogą podziału jest wizyta u notariusza.
Kiedy dokonać rozdzielności majątkowej?
Aby rozdzielność majątkowa skutecznie chroniła majątek osobisty lub część majątku wspólnego, podział powinien nastąpić przed podjęciem działalności jednego z małżonków. Wykonanie podziału w tym czasie nie powinno budzić zastrzeżeń natury prawnej skłaniające do podejrzenia o ucieczkę przed odpowiedzialnością majątkową za zobowiązania. Należy pamiętać, że wykonanie rozdzielności majątkowej w momencie powstania zobowiązania nie jest skuteczne. Wszystkie egzekwowane zobowiązania powstałe przed dokonaniem rozdzielności są skuteczne z majątku wspólnego. Natomiast zobowiązania powstałe po dokonaniu podziału majątku dotyczą tylko tej części, która jest w posiadaniu dłużnika.
Wady i zalety rozdzielności majątkowej
Podstawową zaletą jest to, że można skutecznie ochronić dużą część wspólnego majątku przed jego utratą. W umowie można zawrzeć zapisy o różnej konfiguracji podziału majątku wspólnego. Często przyjmuje się podział majątku z rozbiciem na najistotniejsze i najbardziej cenne jego składniki. Mogą one zostać po stronie jednego z małżonków w formie fizycznej np. dom, działka, mieszkanie, samochód, dzieła sztuki, natomiast drugi małżonek przejmuje zasoby finansowe, akcje, obligacje itp. Jak widać każdy może wybrać najlepszy dla obu stron wariant. Wadą jest to, że w przypadku rozwodu może dochodzić do sporych nieporozumień i długotrwałych, kosztownych postępowań sądowych. Spadkowy aspekt może zostać uregulowany testamentem. W przypadku braku zapisów testamentowych sprawa dziedziczenia zaczyna się komplikować.
Czy można podważyć rozdzielność majątkową przedsiębiorcy?
Wszystko można starać się podważyć tak przewiduje prawo. Nie zawsze jednak podważanie rozdzielności jest skuteczne. Jeżeli wszelkich formalności dotyczących podziału majątku dokonano przed powstaniem zobowiązań, podważanie podziału majątku jest nieskuteczne.
Jeżeli rozdzielności majątkowej dokonano po powstaniu zobowiązania, wierzyciel może dochodzić roszczeń z majątku wspólnego. Roszczenie będzie zasadne tylko do tej części majątku wspólnego, który powstał przed jego podziałem. Wszelkie zobowiązania przedsiębiorcy powstałe po skutecznym podziale, dotyczą tylko jego części majątku. Darowizny i przekazywania praw własności z chwilą powstania roszczenia są nieważne i podlegają egzekucji.
Rozdzielność majątkowa w małżeństwie jest tylko jednym ze sposobów na zabezpieczenie swojego majątku w przypadku popadnięcia w kłopoty finansowe. Jest to rozwiązanie najprostsze i często bardzo skuteczne. Każda osoba rozpoczynająca pierwszą lub kolejną działalność gospodarczą powinna w procesie skalowania swojego przedsiębiorstwa również uwzględnić zabezpieczenia majątkowe. Zachwianie płynności finansowej może powstać z różnych niezależnych od przedsiębiorcy okoliczności.
